First published @LimassolToday
Με αυτογκόλ του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, ο Πάπας Φραγκίσκος κέρδισε τον αγώνα για την καλύτερη εικόνα από επίσκεψη σε κέντρο υποδοχής και φιλοξενίας μεταναστών.
Από τη μια ο ποντίφικας, να γίνεται «ένα» με τους μετανάστες στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων στη Μυτιλήνη, και από την άλλη, ο δικός μας Νίκος Αναστασιάδης να φωτογραφίζεται έξω από τα συρματοπλέγματα που περιφράσσουν εντός του χώρου παραμονής τους μετανάστες που βρίσκονται στο Κέντρο Προσωρινής Φιλοξενίας «Πουρνάρα».
Δύο διαφορετικές εικόνες που αντιπροσωπεύουν δύο εντελώς διαφορετικές κοσμοαντιλήψεις για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης.
Με ποιο σκεπτικό ο ΠτΔ δημοσιεύει στον λογαριασμό του στο Twitter τη συγκεκριμένη φωτογραφία; Είναι για να διερωτάται κανείς, ποια είναι η πραγματική συνεισφορά όλων των συμβούλων που εργοδοτούνται στο Προεδρικό. Είναι αυτή την εικόνα ηγέτη κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θέλουν να προωθήσουν με τα €422.756 που αφιερώνονται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό για την αμοιβή των ειδικών συμβούλων και συνεργατών του Προέδρου; Βέβαια, με βάση τη λογική, η συγκεκριμένη φωτογραφία επιλέχθηκε λόγω της εύθυμης διάθεσης στην οποία φωτογραφήθηκαν οι μετανάστες, μια εικόνα δυνατή, που θα εξυπηρετούσε στο κάτω-κάτω και το αφήγημα που η ίδια η Προεδρία προώθησε μετά την επίσκεψη στο Πουρνάρα, πως “δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα, και πως το αρμόδιο Υπουργείο επιτελεί άριστο έργο”. Καμιά φορά όμως, η ίδια η δύναμη της εικόνας μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, κι αυτό μάλιστα, αποτελεί διαχρονικά αντικείμενο μελέτης στις επιστήμες της επικοινωνίας.
Η επιστήμη που μελετά τη συγκρότηση και τη λειτουργία των συμβολικών συστημάτων όπως για παράδειγμα η γλώσσα, οι οπτικοακουστικοί κώδικες, τα σήματα κλπ. ονομάζεται σημειωτική. Όλα αυτά τα συστήματα που προσδίδουν σημασία σε κάθε μέρος της κοινωνικής μας ζωής, μας επιτρέπει επομένως, να επικοινωνήσουμε και να συγκροτήσουμε την εικόνα του κόσμου μας.
Το νόημα αυτών των συστημάτων δεν είναι ποτέ ουδέτερο, αλλά καθορίζεται με βάση τα συστήματα αξιών, στάσεων, πεποιθήσεων ή αντιλήψεων μας, και της κουλτούρας μας.
Μια εικόνα όπως στην περίπτωση του Πάπα στη Μυτιλήνη ή του Νίκου Αναστασιάδη στο Πουρνάρα, αποτελεί στην επιστήμη της σημειωτικής, ένα σημείο. Κάθε σημείο αποτελείται από δύο μέρη: το σημαίνον (αυτό που γίνεται αισθητό, πχ. Η εικόνα) και το σημαινόμενο (αυτό που καταλαβαίνουμε, η έννοια του σημαίνοντος).
Πώς ερμηνεύεται για παράδειγμα η φωτογραφία του Πάπα στη Μυτιλήνη; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν διαφοροποιείται από τους μετανάστες και πως θεωρεί τον εαυτό του ένα από αυτούς, ή ότι είναι δίπλα και συμπαραστέκεται στους συνανθρώπους του.
Από την άλλη, πώς ερμηνεύεται η φωτογραφία του ΠτΔ στο Πουρνάρα; Ότι αναπαράγει ένα σύμπλεγμα συντηρητικών και οπισθοδρομικών αντιλήψεων που επικρατούν για τους μετανάστες στην Κύπρο. Ότι εμείς (οι μη-μετανάστες) διαφοροποιούμαστε από τους άλλους (τους μετανάστες). Ότι υπάρχει μια απόσταση μεταξύ μας.
Δεν βρέθηκε κάποιος που ανήκει στον περίγυρο του ΠτΔ που να εκφράσει την άποψη ότι η δημοσίευση μιας τέτοιας φωτογραφίας θα ήταν τουλάχιστον προκλητική; Είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αναλογιζόμενοι των αριθμό των συμβούλων που βρίσκονται στο Προεδρικό. Επίσης, δύσκολο να πιστέψει κανείς, είναι το πόσο πρόχειρα διαχειρίζεται στην Κύπρο η επιστήμη της επικοινωνίας, ιδιαίτερα από τους επίσημους φορείς του τόπου.