Άρθρο στην “Καθημερινή” – 13/11/2022 (www.kathimerini.com.cy)
Η έλλειψη πληροφόρησης σε σχέση με τις εκλογές αποτελεί παράγοντα που αποδυναμώνει τη λογοδοσία των εκλεγμένων πολιτικών και ακολούθως, τις διαδικασίες λήψης των κατάλληλων αποφάσεων. Κατά συνέπεια, ένα ελλιπές πληροφοριακό περιβάλλον, μας απομακρύνει από τα ιδεατά των εύρυθμων δημοκρατικών δομών και της ικανής πολιτικής διακυβέρνησης που θέτει ως κεντρικό της στόχο την κοινωνική πρόοδο και την ευημερία των πολιτών.
Οι σύγχρονες συνθήκες καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη την πρόσληψη και την επαρκή επεξεργασία και κατανόηση διαφόρων πληροφοριών για τον κάθε πολίτη. Πληροφορίες που θα μπορούσαν να «βοηθήσουν» τους πολίτες να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις ισχύουσες συνθήκες και να οδηγηθούν σε μια επαρκώς τεκμηριωμένη και δικαιολογημένη απόφαση την ημέρα των εκλογών.
Σε αυτή τη διαδικασία της διαμόρφωσης του ευρύτερου πληροφοριακού περιβάλλοντος των ψηφοφόρων, σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν και τα τηλεοπτικά debates, που αποτελούν εργαλείο που προσφέρεται για να γίνει η πολιτική πιο κατανοητή στους πολίτες, ν’ αναδειχθούν οι θετικές και αρνητικές πτυχές της κάθε υποψηφιότητας και ν’ αξιολογηθούν αντικρουόμενες απόψεις και πολιτικές. Μια άλλη παράμετρος των τηλεοπτικών debates, η οποία δείχνει να μην ικανοποιείται σε επαρκή βαθμό στην Κύπρο, στην τρέχουσα προεκλογική, είναι εκείνη της αύξησης του ενδιαφέροντος των πολιτών για την πολιτική συζήτηση που λαμβάνει χώρα, και επομένως, για τις ίδιες τις εκλογές.
Το συγκεκριμένο γνώρισμα των debates είχε χαρακτηριστεί κάποτε ως «η προεδρική συζήτηση ως μάθημα για τους πολίτες» και υποδηλώνει μια ευρύτερη κοινωνική επίδραση των debates, που υπερβαίνει την εκλογική συμπεριφορά του κάθε πολίτη. Υπό κανονικές συνθήκες, οι συζητήσεις που εκτυλίσσονται στα debates, θα έπρεπε να παρακινούν τους πολίτες προς την αναζήτηση επιπρόσθετων πληροφοριών για το κάθε θέμα. Είτε αυτό αφορά στα προβλήματα της κοινωνίας, τις προτεινόμενες πολιτικές και ιδέες ή τα προσωπικά χαρακτηριστικά των ίδιων των υποψηφίων. Ως επακόλουθο αυτής της διαδικασίας, οι πολίτες συχνά ενδυναμώνουν τη δική τους συμμετοχή στην πολιτική συζήτηση γύρω από μια εκλογική διαδικασία. Ανταλλάζουν απόψεις με τους υπόλοιπους ψηφοφόρους, εμπλέκονται σε μικρογραφίες των debates των υποψηφίων, διαμορφώνουν αντίληψη και στάση, και αρχίζουν να βιώνουν μια ενισχυμένη αίσθηση εμπιστοσύνης στις δικές τους γνώσεις σε σχέση με τις εκλογές, αλλά και αντιλαμβάνονται διαφορετικά την «ικανότητα» τους να λάβουν μέρος σε αυτή την πολιτική διαδικασία.
Αυτό που παρατηρείται όμως στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο είναι ότι ο τρόπος που διεξάγονται τα debates, η απόδοση των υποψηφίων σε αυτά, αλλά και ο τρόπος που το ίδιο το κοινό αλλά και τα ΜΜΕ τα προσλαμβάνουν, δεν επιτρέπουν το συγκεκριμένο εργαλείο να αξιοποιηθεί προς όφελος της κοινωνίας. Οι δημόσιες εκλογικές συζητήσεις μεταξύ υποψηφίων επιτελούν εξαιρετικά σημαντικές δημοκρατικές λειτουργίες (με πιο σημαντική στις μέρες μας, εκείνη της διαφάνειας), παρέχοντας τη δυνατότητα στους ψηφοφόρους να διαμορφώσουν μια πλήρως ενημερωμένη απόφαση. Στην Κύπρο επιμένουμε στην πλαισίωση των debates με όρους αγώνα που έχει «νικητές» και «ηττημένους». Έγνοια μας είναι κυρίως ο αριθμός «κτυπημάτων» που δέχθηκε ο Χ ή Ψ υποψήφιος. Πώς ανταπέδωσε. Τι έγινε στο παρασκήνιο. Τι θα ακολουθήσει στο προσκήνιο. Ακόμα και οι ίδιοι οι υποψήφιοι, φαίνεται ότι κατέρχονται στα debates με πρωταρχικό τους στόχο την ικανοποίηση του υφιστάμενου τους ακροατηρίου, συμβάλλοντας στην περαιτέρω πόλωση. Μάλιστα, αρκετές φορές σχολιάζεται και η ανεπάρκεια τους ως προς την κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων.
Τα προεκλογικά debates αποτελούν ένα εξαιρετικά πολύτιμο εργαλείο σε μια δημοκρατία. Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται στην Κύπρο όμως, δείχνει ότι δεν ασχοληθήκαμε αρκετά με τις «οδηγίες χρήσης» του. Στο επίκεντρο πρέπει να τεθεί ο ψηφοφόρος και όχι η ατζέντα του κάθε υποψηφίου ή τα οφέλη που μπορεί να επιφέρει στο κάθε Μέσο που προβάλλει το κάθε debate. Ο ψηφοφόρος έχει το δικαίωμα να αντιμετωπίζεται ως ένα ανεξάρτητο ον με λογική, να έχει τη δυνατότητα να αξιολογεί τους ισχυρισμούς των υποψηφίων συμμετέχοντας ταυτόχρονα στη διαδικασία διεξαγωγής του debate, να νιώθει ότι οι υποψήφιοι αναγνωρίζουν τις συνθήκες διαβίωσής του, για να μπορέσει εν τέλει να απεγκλωβιστεί από την αντίληψη της ματαιότητας της πολιτικής συμμετοχής.
